W 1223 roku, po otrzymaniu uprzedniego przyzwolenia od papieża Honoriusza III, święty Franciszek w pustelni Greccio, należącej do hrabiego Giovanniego Velito, przygotował niezwykłą inscenizację wydarzeń mających miejsce w noc Narodzin Syna Bożego. Otóż po uprzednim zwołaniu okolicznych mieszkańców, na terenie pustelni ustawione zostały świece i pochodnie, jak również żłóbek oraz żywe zwierzęta. Nad samym żłóbkiem natomiast, odprawiona została Msza Święta, natomiast sam konstruktor inscenizacji, diakon święty Franciszek, podjął się radosnego odśpiewania Ewangelii.

Ten piękny, zapoczątkowany przez świętego Franciszka zwyczaj, szybko zyskał na popularności w niemal każdym zakątku Europy, niemniej szczególnie propagowany był on przez zakony Franciszkanów i Dominikanów.

Warto zauważyć, iż wraz z upływem czasu szopka wigilijna poddawana była coraz to nowym rekonstrukcjom. Zmiany obejmowały między innymi elementów wystroju, rzadko natomiast ingerowano w występujące w inscenizacjach postaci. Niemniej to właśnie wiek XVIII we Włoszech uznawany jest powszechnie za okres najpełniejszego rozkwitu szopek wigilijnych, i to właśnie w tym kraju szopki wigilijne tworzone były z ogromnej ilości figurek wytapianych z wosku, bądź też konstruowanych z terrakoty, a następnie zdobiły one swą postacią przestrzenie ruin czy też grot.